ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ, ΤΟ ΜΩΛΟ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΣΤΕΛΟ ΤΟΥ ΧΑΝΤΑΚΑ

Το λιμάνι του Χάντακα τώρα και λίγον καιρό άρχισε να γεμίζει με άμμο. Ενώ πριν ήτανε ικανό να δεχτεί κάθε μεγάλο καράβι τώρα με μεγάλη δυσκολία μπορούν να μπουν και να βγουν πλοία χωρητικότητας 300 βαρελιών, και πολλά δεν μπορούν να μπουν αν δεν κάμουν αβαρία. Η πρόσχωση αυτή του λιμανιού έγινε ύστερα από την κατασκευή του τείχους από τη βορινή πλευρά, πάνω στην πασάλωση που ήταν από το φρούριο ως την Πόρτα του Μώλου. Γιατί κάτω από την πασάλωση αυτή, υπήρχαν από παλιά κάτι θυρίδες (ξεχειλίστρες) με σανίδες, που άνοιγαν και έκλειναν, κατά τον καιρό, όταν ήτανε ανάγκη, προκαλώντας έτσι ο άνεμος αντίσταση στην πλημμυρίδα και στην αμπώτιδα που γίνεται στο στόμιο του λιμανιού.

Από άλλη μια αφορμή ακόμη γεμίζει το λιμάνι με άμμο αφού κατασκευάστηκαν οι Ταρσανάδες που βρίσκονται τόσο κοντά στο στόμιο του λιμανιού. Κάθε ποσότητα άμμου, που κυλούν οι ποταμοί Γιόφυρος, Κατσαμπάς και ο χείμαρος που έρχεται από την κοιλάδα του Μαρουλά, που ανάμεσά τους βρίσκεται το λιμάνι αυτό, όπως και κάθε ποσότητα άμμου και ακαθαρσία που με τις βροχές κατρακυλά προς τη θάλασσα, την παίρνει το ρεύμα της θάλασσας, την στριφογυρίζει από το στόμιο και μπαίνει μέσα στο λιμάνι, μη μπορώντας να βρει τόπο να σωρευτεί στην Σαμπιονέρα. Σ' αυτό εμποδίζουν τα κτίρια των ταρσανάδων, γιατί με τη δυνατή της ορμή η θάλασσα χτυπά στους τοίχους των ταρσανάδων και όπως χτυπά ο άνεμος ξαναγυρίζουν οι λάσπες αυτές στο στόμιο του λιμανιού. Αν και δαπανώνται κάθε χρόνο αρκετά χρήματα, για να το αδειάσουν, το αποτέλεσμα είναι μηδαμινό, με τον τρόπο που γίνεται η εργασία αυτή, όπως αντιλήφτηκα. Γι αυτό νομίζω πως θα 'πρεπε να παρθεί άλλη απόφαση και να γίνει δοκιμή να καθαριστεί κομμάτι - κομμάτι με πασσάλωση, με τον ίδιο τρόπο που συνηθίζεται να καθαρίζουν τα κανάλια στην ένδοξη πόλη της Βενετίας, όπως είναι η γνώμη και μερικών άλλων. Όταν θα μπορέσει να γίνει, τα υλικά που θα βγάζουν, άμμο και λάσπη, να τα βάζουν μέσα στην πόλη, σε μέρος που να απέχει από το λιμάνι, ώστε τα νερά της βροχής και των οχετών να μη τα ξανακουβαλούν στη θάλασσα, γιατί εύκολα θα ξαναγύριζαν στο λιμάνι.

Όμως, επειδή πρέπει να βεβαιωθεί κανείς γι' αυτό, μπορούν να στείλουν έμπειρους ανθρώπους για να κάμουν αναγνώριση στο στόμιο και στο βάθος του λιμανιού και στα ρεύματα της θάλασσας. Και όταν μ' αυτό τον τρόπο θα μπορέσει να γίνει η εκβάθυνση, θα ήτανε ευχής έργο να γίνει, γιατί έτσι θα έμενε κανείς ήσυχος, ότι για κάμποσα χρόνια δεν θα γίνεται η πρόσχωση αυτή, που υπάρχει κίνδυνος να γίνει με τον καιρό, όπως η πείρα απόδειξε, και (το λιμάνι) θα έχει πάντοτε το ίδιο βάθος.

Γιατί, όταν καθαριστεί αυτό το λιμάνι, θα έχει βάθος ικανό να δεχτεί κάθε είδους μεγάλα πλοία, με τα όποια συνηθίζεται να φέρνουν τα εμπορεύματα· πράγμα που θα συμβάλει στην εξυπηρέτηση και στην πρόοδο της πολιτείας και θα αυξήσει τα δημόσια έσοδα. Ενώ τώρα δεν μπορεί να δεχτεί μεγάλα πλοία και δύσκολα αποφασίζουν γι' αυτό να 'ρθουν, επειδή είναι αναγκασμένα να κάμουν αβαρία, αν θέλουν να μπουν μέσα, ή να μείνουν στα Φρασκιά και κει να φορτώσουν και να ξεφορτώσουν με μεγάλη δυσκολία και δαπάνη των εμπόρων. Το ζήτημα τούτο είναι σπουδαιότατο για πολλούς λόγους και μπορούμε να πούμε ακόμη ότι, όπως τα τείχη εξασφαλίζουν την πολιτεία από το μέρος της ξηράς έτσι και το λιμάνι την ασφαλίζει από τη θάλασσα, όταν μπορεί να χωρέσει το στόλο, όταν στέλνονται οι βοήθειες. Υπενθυμίζω, λοιπόν, ευλαβώς, ότι εφ' όσον ο καιρός επιτρέπει να γίνει άνετα, ας αποφασιστεί να γίνει η εκβάθυνση που χρειάζεται.